سفارش تبلیغ
صبا ویژن
عظمت عاشورا
بارالها ! ... قلبم را از وحشت آفریدگانِ بدت بپوشان، و انس به خود و دوستان و فرمانبرانترا به من ببخش . [امام سجّاد علیه السلام ـ در دعایش ـ]
 
عزت عاشورا
 
 مفهوم عزت

واژه «عزت » و صفت «عزیز» در فرهنگ اسلامی معنای خاصی دارد که با آنچه در بین مردم متداول می باشد، متفاوت است . عز در اصل به مفهوم شدت، غلبه و توانایی است و عزت رفعت و قوت را می رساند . چنان چه عزیز از صفات الهی و اسماء حسنی می باشد; یعنی خدایی که بر همه چیز غالب است (1) و قاهر و غالبی که در هیچ شرایطی مقهور و مغلوب نمی گردد . (2) انسانی که از این خصلت برخوردار است، با مناعت طبع و عزت نفسی که دارد، تن به امور ذلت آور نمی دهد . (3)

عزت در زبان فارسی به معنای سرافرازی، بزرگواری، کرامت انسانی، ارجمندی و شرافت و ضد ذلت است . همچنین کسی که دیگری را بسیار دوست دارد، می گوید: او عزیز من است . و آنچه مورد علاقه آدمی باشد، چنین حالتی دارد . اما در فرهنگ قرآن و عترت، عزیز به کسی می گویند که در زندگی شکست ناپذیر است، بر تمامی قدرت ها غلبه یافته و پیروزی را به دست آورده است; عزتمندی مردم یعنی آن که در برابر هر منطقی و هر حرکتی صلابت دارند و قوی هستند .

عزت در آدمی صفتی است قریب به حالت تکبر، که اولی پسندیده و دومی مذموم است; عزت، شناخت مرتبه راستین و واقعی هرکس و قراردادن خویشتن در جایگاهی است که باید قرار گیرد، و نیز ارج نهادن به چنین منزلتی که با اهتمام و گام نهادن در طریق فضیلت به دست آمده است . اما تکبر، نوعی جهالت نسبت به موقعیت خویش بوده و فردی که به چنین صفتی مبتلا می گردد، خود را در مقام برتر از دیگران قرار می دهد، بدون آن که شرایط، شایستگی و توانایی آن را داشته باشد . (4)

روایت کرده اند: یکی از جاهلان، خطاب به امام حسین علیه السلام عرض کرد: در روش تو نوعی تکبر مشاهده می کنم؟ ! آن فروغ شهادت در پاسخ فرمود: «بل فی عزة; بلکه در وجود من عزت می باشد .» آن گاه امام این آیه را تلاوت فرمود: «فلله العزة و لرسوله و للمؤمنین » ; (5) عزت مختص خداوند، رسولش و مؤمنان است . (6)
پرتوی از عزت الهی

عزت از باب استعمال در معانی، به مفهوم غلبه، صعوبت، حمیت، غیرت و نفوذ ناپذیری به کار می رود . (7) از نظر قرآن، خداوند عزیز است; زیرا ذاتی است که هیچ چیزی بر او غالب نبوده و اوست که قاهر بر تمامی امور می باشد، و هر عزیزی در برابر قدرت الهی ذلیل می باشد، چرا که تمامی موجودات هستی، محتاج فیض الهی هستند و مالک چیزی برای خود نبوده اند مگر آن که پروردگار متعال به دلیل لطف و رحمتی که نسبت به آنان اعمال نموده، بهره ای از عزت خویش را به آن موجودات تفویض نموده است . (8)

از آیه «من کان یرید العزة فلله العزة جمیعا» (9) بر می آید که عزت، نزد خداوند است و هرکس طالب آن می باشد باید از او بخواهد; زیرا عزت راستین، ذات پاک اوست و هیچ موجودی بالذات چنین ویژگی را ندارد . در قرآن 92 بار از خداوند با صفت عزیز یاد شده است و بر این اساس، او شکست ناپذیر مطلق می باشد; چنان چه در این کلام الهی می خوانیم: «و له الکبریاء فی السموات و الارض و هوالعزیز الحکیم » (10) ; در آسمان ها و زمین، بزرگی از آن اوست و او خدایی شکست ناپذیر و حکیم است .

قرآن مجید که مبدا و منشا صفات نیک و خصال پسندیده را آفریدگار متعال می داند، در این آیه و آیات متعدد دیگری به صراحت و با تاکید، قدرت و غلبه را از آن «الله » شمرده است . در آیات پایانی سوره حشر نیز عزت و عظمت و کبریایی پروردگار، با شکوه و بلاغتی تمام وصف گردیده است . انسان براساس سرشت ملکوتی، خواهان عزت است; اما گاهی به جای عزت به چیزی دست می یابد که عزت نیست بلکه ذلت است و همچنین گاهی به گروهها و افرادی مراجعه می کند که عزتی به دست آورد، در حالی که عزتی نزد آنان وجود ندارد که به وی دهند . قرآن به روشنی این موضوع را بیان می کند: «الذین یتخذون الکافرین اولیاء من دون المؤمنین ایبتغون عندهم العزة فان العزة لله جمیعا» (11)

آنانی که غیر از مؤمنان، کافران را به دوستی می گیرند، آیا سربلندی را نزد آنان می جویند (این تصوری باطل است) ; چرا که عزت، همه از آن خداوند است . بنابر این قرآن عزت و قدرتی را که توام با تحقیر فرد یا اجتماع اسلامی در برابر کافران سلطه جو و مستکبر باشد، باطل می داند و مؤمنان و پیروان واقعی خود را از دوستی به استیلاطلبان نهی می کند و دشمنی مخفی مخالفان را آشکار می نماید . (12)

قرآن به مسلمانان هشدار می دهد که سرافرازی خود را حتی در امور سیاسی و اقتصادی در اتکا و امید به کافران جست و جو نکنند .

عزت راستین در پرتو بندگی خالصانه خداوند، ترک رذایل و روی آوردن به فضایل به دست می آید; بنده خاص خداوند نه اسیر هوس های آلوده و تمایلات نفسانی می گردد و نه خودباخته قدرت های پوشالی می شود . به همین دلیل، امام صادق علیه السلام فرموده اند:

«بدان که به راستی عزت ندارد آن که در برابر خداوند خواری نکند و آن که برای حق تواضع نمی نماید، رفعتی به دست نخواهد آورد .» (13)

در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام نیز به مؤمنان اجازه ذلت و خواری داده نشده است .

عزت و عظمت معنوی و فکری، از برتری های عبادی و علمی سرچشمه می گیرد و دشمنان اسلام و مؤمنین، هر قدر در برخی فنون و علوم مهارت هایی کسب کرده باشند، در برابر قدرت، حکمت و علم الهی عاجزند و قابل اعتماد و اتکا نمی باشند . البته این موضوع منافاتی با بهره گیری علمی و فنی از آنان ندارد بلکه منظور، غفلت از خداوند و ایجاد ارتباط صمیمی با اهل کفر و نفاق است . امام حسین علیه السلام در دعای عرفه، خداوند را چنین مخاطب قرار می دهد:

«یا من خص نفسه بالسمو و الرفعة فاولیاؤه بعزة یعتزون; ای آن که ذات خود را به رفعت و علو و عظمت، مخصوص گردانیدی و دوستان خویش را به عزت خود، عزیز ساختی .» 


  • کلمات کلیدی :
    • عزاداری ساده ::: سه شنبه 88/10/29::: ساعت 5:24 عصر
    عزت حسینی و عظمت عاشورا
    		 
     مفهوم عزت

    واژه «عزت » و صفت «عزیز» در فرهنگ اسلامی معنای خاصی دارد که با آنچه در بین مردم متداول می باشد، متفاوت است . عز در اصل به مفهوم شدت، غلبه و توانایی است و عزت رفعت و قوت را می رساند . چنان چه عزیز از صفات الهی و اسماء حسنی می باشد; یعنی خدایی که بر همه چیز غالب است (1) و قاهر و غالبی که در هیچ شرایطی مقهور و مغلوب نمی گردد . (2) انسانی که از این خصلت برخوردار است، با مناعت طبع و عزت نفسی که دارد، تن به امور ذلت آور نمی دهد . (3)

    عزت در زبان فارسی به معنای سرافرازی، بزرگواری، کرامت انسانی، ارجمندی و شرافت و ضد ذلت است . همچنین کسی که دیگری را بسیار دوست دارد، می گوید: او عزیز من است . و آنچه مورد علاقه آدمی باشد، چنین حالتی دارد . اما در فرهنگ قرآن و عترت، عزیز به کسی می گویند که در زندگی شکست ناپذیر است، بر تمامی قدرت ها غلبه یافته و پیروزی را به دست آورده است; عزتمندی مردم یعنی آن که در برابر هر منطقی و هر حرکتی صلابت دارند و قوی هستند .

    عزت در آدمی صفتی است قریب به حالت تکبر، که اولی پسندیده و دومی مذموم است; عزت، شناخت مرتبه راستین و واقعی هرکس و قراردادن خویشتن در جایگاهی است که باید قرار گیرد، و نیز ارج نهادن به چنین منزلتی که با اهتمام و گام نهادن در طریق فضیلت به دست آمده است . اما تکبر، نوعی جهالت نسبت به موقعیت خویش بوده و فردی که به چنین صفتی مبتلا می گردد، خود را در مقام برتر از دیگران قرار می دهد، بدون آن که شرایط، شایستگی و توانایی آن را داشته باشد . (4)

    روایت کرده اند: یکی از جاهلان، خطاب به امام حسین علیه السلام عرض کرد: در روش تو نوعی تکبر مشاهده می کنم؟ ! آن فروغ شهادت در پاسخ فرمود: «بل فی عزة; بلکه در وجود من عزت می باشد .» آن گاه امام این آیه را تلاوت فرمود: «فلله العزة و لرسوله و للمؤمنین » ; (5) عزت مختص خداوند، رسولش و مؤمنان است . (6)
    پرتوی از عزت الهی

    عزت از باب استعمال در معانی، به مفهوم غلبه، صعوبت، حمیت، غیرت و نفوذ ناپذیری به کار می رود . (7) از نظر قرآن، خداوند عزیز است; زیرا ذاتی است که هیچ چیزی بر او غالب نبوده و اوست که قاهر بر تمامی امور می باشد، و هر عزیزی در برابر قدرت الهی ذلیل می باشد، چرا که تمامی موجودات هستی، محتاج فیض الهی هستند و مالک چیزی برای خود نبوده اند مگر آن که پروردگار متعال به دلیل لطف و رحمتی که نسبت به آنان اعمال نموده، بهره ای از عزت خویش را به آن موجودات تفویض نموده است . (8)

    از آیه «من کان یرید العزة فلله العزة جمیعا» (9) بر می آید که عزت، نزد خداوند است و هرکس طالب آن می باشد باید از او بخواهد; زیرا عزت راستین، ذات پاک اوست و هیچ موجودی بالذات چنین ویژگی را ندارد . در قرآن 92 بار از خداوند با صفت عزیز یاد شده است و بر این اساس، او شکست ناپذیر مطلق می باشد; چنان چه در این کلام الهی می خوانیم: «و له الکبریاء فی السموات و الارض و هوالعزیز الحکیم » (10) ; در آسمان ها و زمین، بزرگی از آن اوست و او خدایی شکست ناپذیر و حکیم است .

    قرآن مجید که مبدا و منشا صفات نیک و خصال پسندیده را آفریدگار متعال می داند، در این آیه و آیات متعدد دیگری به صراحت و با تاکید، قدرت و غلبه را از آن «الله » شمرده است . در آیات پایانی سوره حشر نیز عزت و عظمت و کبریایی پروردگار، با شکوه و بلاغتی تمام وصف گردیده است . انسان براساس سرشت ملکوتی، خواهان عزت است; اما گاهی به جای عزت به چیزی دست می یابد که عزت نیست بلکه ذلت است و همچنین گاهی به گروهها و افرادی مراجعه می کند که عزتی به دست آورد، در حالی که عزتی نزد آنان وجود ندارد که به وی دهند . قرآن به روشنی این موضوع را بیان می کند: «الذین یتخذون الکافرین اولیاء من دون المؤمنین ایبتغون عندهم العزة فان العزة لله جمیعا» (11)

    آنانی که غیر از مؤمنان، کافران را به دوستی می گیرند، آیا سربلندی را نزد آنان می جویند (این تصوری باطل است) ; چرا که عزت، همه از آن خداوند است . بنابر این قرآن عزت و قدرتی را که توام با تحقیر فرد یا اجتماع اسلامی در برابر کافران سلطه جو و مستکبر باشد، باطل می داند و مؤمنان و پیروان واقعی خود را از دوستی به استیلاطلبان نهی می کند و دشمنی مخفی مخالفان را آشکار می نماید . (12)

    قرآن به مسلمانان هشدار می دهد که سرافرازی خود را حتی در امور سیاسی و اقتصادی در اتکا و امید به کافران جست و جو نکنند .

    عزت راستین در پرتو بندگی خالصانه خداوند، ترک رذایل و روی آوردن به فضایل به دست می آید; بنده خاص خداوند نه اسیر هوس های آلوده و تمایلات نفسانی می گردد و نه خودباخته قدرت های پوشالی می شود . به همین دلیل، امام صادق علیه السلام فرموده اند:

    «بدان که به راستی عزت ندارد آن که در برابر خداوند خواری نکند و آن که برای حق تواضع نمی نماید، رفعتی به دست نخواهد آورد .» (13)

    در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام نیز به مؤمنان اجازه ذلت و خواری داده نشده است .

    عزت و عظمت معنوی و فکری، از برتری های عبادی و علمی سرچشمه می گیرد و دشمنان اسلام و مؤمنین، هر قدر در برخی فنون و علوم مهارت هایی کسب کرده باشند، در برابر قدرت، حکمت و علم الهی عاجزند و قابل اعتماد و اتکا نمی باشند . البته این موضوع منافاتی با بهره گیری علمی و فنی از آنان ندارد بلکه منظور، غفلت از خداوند و ایجاد ارتباط صمیمی با اهل کفر و نفاق است . امام حسین علیه السلام در دعای عرفه، خداوند را چنین مخاطب قرار می دهد:

    «یا من خص نفسه بالسمو و الرفعة فاولیاؤه بعزة یعتزون; ای آن که ذات خود را به رفعت و علو و عظمت، مخصوص گردانیدی و دوستان خویش را به عزت خود، عزیز ساختی .»


  • کلمات کلیدی :
    • عزاداری ساده ::: سه شنبه 88/10/29::: ساعت 5:23 عصر
    آراسته: قلم قاصر از بیان عظمت واقعه عاشوراست
    		 

    آراسته: قلم قاصر از بیان عظمت واقعه عاشوراست

    «ناصر
    آراسته» هنرمند نقاش قلم خود را قاصر از بیان عظمت واقعه عاشورا می‌داند و
    می‌گوید: در تابلوی «عاشورا» ابتدا سمبل‌ها و باورهای دینی مذهبی عاشورا
    را به صورت فرم‌هایی درآوردم و سپس به صورت منسجم و با توجه به ارتباط
    بصری با مخاطب، معنای عظمت عاشورا را در آن قرار دادم.

    به گزارش
    خبرنگار هنرهای تجسمی فارس، تصویرگری واقعه عاشورا همواره مورد توجه
    هنرمندان نقاش و تصویرگر بوده است و هنرمندان دوران مدرن، در تصویرگری
    حماسه عاشورا از بیان جز به جز اتفاقات فاصله گرفته‌اند و در بعضی موارد
    با لکه‌ای رنگ، عظمت عاشورا را به مخاطب رسانده‌اند.

    آنچنان که
    تحقیقات درباره تاریخ تصویرگری این واقعه عظیم نشان می‌دهد، در سه دوره
    تاریخی تصویرگران سعی بر ارایه آثار خود با محوریت عاشورا داشته‌اند.

    نقاشی‌های
    پشت شیشه، نقاشی قهوه‌خانه‌ای و نقاشی‌های مدرن، سه نوع نقاشی هستند که
    عاشورا در هر کدام از آنها با ویژگی‌هایی تصویر شده است.

    نقاشی‌های
    پشت شیشه در دوران زندیه و قاجار شکل گرفته‌اند و نقاشی قهوه‌خانه‌ای هم
    که با محوریت روایت‌های مذهبی حماسی نقش می‌شده‌اند در اواخر دوره قاجار و
    اوایل پهلوی رونق می‌گیرد اما نقاشی‌های مدرن عاشورایی که ما در دوران آن
    قرار داریم از تصویرگری جز به جز واقعه عاشورا کمی فاصله گرفته‌اند.

    هرچند
    که مشهورترین اثر این دوران را تابلوی "محمود فرشچیان " در سال 1355 عنوان
    کرده‌اند اما همان‌طور که از نام این دوره پیدا است، در یک دسته‌بندی با
    توجه به سبک آثار ارایه شده، آثاری را می‌توان در این دوره گنجاند که از
    تصویرگری رئال، عینی، واقعی و جز به جز حماسه عاشورا فاصله گرفته باشند و
    به بیان مدرن، انتزاعی و آبستره این واقعه عظیم رسیده باشند.

    عاشورا، روز خونین، ذوالجناح، ظهر عاشورا، سقای تشنه، فرات عشق، مسلخ
    عشق، زیباترین وداع، علی اصغر، آخرین نماز، روز خونین، انتظار سرخ، حر،
    عامل عاشورا و خورشید بر نیزه تنها چند نمونه از عنوان آثاری هستند که در
    سال‌های پس از انقلاب و در دوران مدرن با محوریت عاشورا خلق شده‌ا‌ند. در
    بیشتر این آثار هرچند که تصویر دقیقی از عاشورا ارایه نمی‌شود اما می‌توان
    گفت که در همه آنها نشانه‌هایی از فیگور انسان و یا در بعضی موارد دست
    انسان، اسب و به هرنوعی عنصر جانداری دیده می‌شود که آثار را از گنجاندن
    در زمره آثار کاملا انتزاعی باز می‌دارد.

    یکی از نقاشی‌های مدرن
    در رابطه با عاشورا اثری کاملا انتزاعی از ناصر آراسته هنرمند نقاش است.
    در این اثر که در نگاه اول صحنه جنگ و نبرد در روز عاشورا یادآور می‌شود،
    با نگاه دقیق‌تر می‌توان نمادها و نشانه‌هایی از عزاداری امروزی را دید.

    آراسته
    در گفت‌وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی فارس درباره اثر "عاشورا " با ابراز
    توجه ویژه به حضرت سیدالشهدا و اشاره به ثبت این واقعه بزرگ گفت: ما چگونه
    می‌توانیم عظمت و شهامت و بزرگی حضرت امام‌حسین(ع) و یاران ایشان را در
    حماسه عاشورا با قلم ناچیز خود نشان دهیم.

    وی ادامه داد: برای
    نشان دادن این حماسه عظیم از عناصر و موتیف‌های مربوط به زمان حال و
    حجم‌هایی مثل علامت، علم، کتل که امروزه در عزاداری‌ها هستند استفاده کردم
    و این عناصر به صورت سمبلیک در تابلو مطرح شده تا بتوانند گویای عظمت
    عاشورا باشند.

    وی قلم خود را قاصر از نقش عظمت این واقعه دانست و
    ابراز داشت که تمام تلاش خود را برای نگاشتن این واقعه با استفاده از
    موتیف‌های امروزی به کار گرفته است.

    هنرمند این اثر درباره نحوه
    نقش این تابلو ادامه داد: ابتدا سمبل‌ها و باورهای دینی مذهبی عاشورا را
    به صورت فرم‌هایی درآوردم و سپس به صورت منسجم و مرتب با توجه به ارتباط
    بصری با مخاطب، معنای عظمت عاشورا را در تابلو قرار دادم.

    در این
    تابلو علاوه بر پرهای سبز رنگ که به نوعی یادآور عروج و عظمت امام حسین(ع)
    نیز هستند در قسمت بالای تابلو کعبه تداعی می‌شود. همچنین کبوترانی نیز
    برگرد این کعبه انتزاعی دیده می‌شوند که همراه با علامت‌هایی که ما امروزه
    به صورت سمبل استفاده می‌کنیم با رنگ‌های مختلف کار شده‌اند که هر کدام در
    خور توجه هستند. این تابلو قرینه نیست اما نمادها جوری نگاشته شده‌اند که
    به چشم مخاطب کاملا متوازن و متعادل می‌نشینند.

    اثر یک در یک و
    نیم‌متری "عاشورا " در سال 1384 توسط ناصر آراسته در عرض سه ماه خلق شده و
    در پاییز 1385در چهارمین دوسالانه بین‌المللی نقاشی معاصر جهان اسلام در
    موسسه صبا به نمایش درآمده است. سبک این اثر کاملا انتزاعی و آبستره است و
    تمامی رنگ‌گذاری‌ها به وسیله قلمو انجام شده است. این اثر نقاشی در عین
    بیان نو و جدید از واقعه عاشورا از لحاظ ساختار و معیار مهارت و ترکیب
    بندی رنگی و القای حالت معنوی بسیار ارزنده است.

    ناصر آراسته
    متولد 1321عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران است و
    تا کنون بیش از هفتاد نمایشگاه انفرادی و گروهی در ایران، مکزیک، ونزوئلا،
    کانادا و آمریکا برگزار کرده است.



  • کلمات کلیدی :
    • عزاداری ساده ::: سه شنبه 88/10/29::: ساعت 5:18 عصر

    لیست کل یادداشت های این وبلاگ
    		 
    .:: منوی اصلی ::.
    .:: آمار بازدید ::.
    بازدید امروز : 0
    بازدید دیروز : 0
    بازدید کل : 13165
    .:: درباره خودم ::.
    .:: لوگوی وبلاگ من ::.
    عظمت عاشورا
    .:: آرشیو شده ها ::.
    .:: اشتراک در خبرنامه ::.
     
    .:: طراح قالب::.
    عظمت عاشورا
    عظمت عاشورا
    مرکز نشر فرهنگ شهادت